Dla studentów i badaczy

Bibliometria – podstawowe terminy (identyfikatory i wskaźniki)

ORCID (Open Researcher and Contributor ID) – darmowy, łatwy w obsłudze cyfrowy system umożliwiający jednoznaczną identyfikację badaczy oraz indeksowanie ich dorobku. Zachęcamy do rejestracji na portalu https://orcid.org/, aby zwiększyć widoczność prac naukowych nauczycieli akademickich ATINS w sieci.

Indeks Hirscha (h-index) – miara pomagające ocenić produktwność i wpływ naukowca na podstawie jego najczęściej cytowanych publikacji. Indeks określa największą liczbę „h” publikacji badacza, które zdobyły co najmniej „h” cytowań. Na przykład, jeśli naukowiec ma indeks Hirscha równy 5, oznacza to, że opublikował on co najmniej 5 prac, które każda została zacytowana co najmniej 5 razy.

Journal Impact Factor (JIF) – jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych i często używanych wskaźników oceniających wskaźnik wpływu czasopisma, obliczany co roku przez Clarivate Analytics i publikowany dla czasopism indeksowanych w bazie Journal Citation Reports. Journal Impact Factor oblicza się poprzez podzielenie liczby cytowań, które otrzymały artykuły opublikowane w danym czasopiśmie w ciągu dwóch poprzednich lat przez liczbę artykułów opublikowanych w tym czasopiśmie w tym samym okresie. Wskaźnik ten ma za zadanie dostarczyć miarę średniej liczby cytowań na artykuł w danym czasopiśmie i często jest interpretowany jako miara „ważności” lub „prestiżu” czasopisma w danej dyscyplinie (przy czym ze względu na brak znormalizowania nie jest możliwe porównywanie czasopism w różnych dyscyplinach).

Czasopisma – publikowanie otwarte

Poniższa lista zawiera wybrane czasopisma w wolnym dostępie

Czasopisma drapieżne

Drapieżne czasopisma („predatory journals”) to termin opisujący nieetyczne periodyki, które skupiają się na generowaniu zysków kosztem standardów badawczych. Cechują się one często mylącymi nazwami, które są podobne do uznanych czasopism, aby wprowadzić w błąd autorów i czytelników. Zdarza się, że zafałszowują nawet składy redakcji i rad naukowych oraz wskaźnik JIF lub podają własne wskaźniki łudząco podobne do tych powszechnie uznawanych. Proces recenzowania pozostawia w przypadku takich czasopism wiele do życzenia. Drapieżne czasopisma z reguły pobierają od autorów opłaty, nie zapewniając przy tym odpowiedniej weryfikacji ich jakości, co może prowadzić do publikowania badań o niskiej jakości, a w skrajnych przypadkach do rozpowszechniania fałszywych lub mylących wyników badań. Drapieżne czasopisma mogą mieć negatywne konsekwencje dla naukowców, uczelni i całej nauki, jest bardzo ważne, aby badacze byli świadomi tej problematyki i starannie wybierali miejsca publikacji swoich prac. Istnieje wiele zasobów, takich jak lista Bealla, które pomagają zidentyfikować potencjalnie drapieżne czasopisma, ale żadne narzędzie nie jest doskonałe. Najlepszym podejściem jest zawsze dokładne sprawdzenie czasopisma, w tym jego procesu recenzji, składu redakcji, wydawcy i historii publikacji, przed podjęciem decyzji o przesłaniu manuskryptu.

Efektywne publikowanie

Wybór odpowiedniego czasopisma naukowego jest kluczowy dla promowania wyników badań. Oto siedem istotnych czynników, które należy wziąć pod uwagę przed wysłaniem manuskryptu do redakcji:

1. Indeksacja w bazach danych: Ważne jest sprawdzenie, czy czasopismo jest indeksowane w renomowanych bazach danych, takich jak Scopus czy Web of Science. Pojawienie się w tych bazach zwiększa widoczność publikacji i potwierdza wiarygodność czasopisma.

2. Poziom cytowań i wskaźnik Journal Impact Factor: Analiza wskaźników cytowań, takich jak JIF, może pomóc ocenić, jakie są szanse na cytowanie pracy opublikowanej w danym czasopiśmie.

3. Skład zespołu redakcyjnego, recenzentów, rady naukowej: Pojawienie się nazwisk renomowanych ekspertów w danej dziedzinie może świadczyć o wysokiej jakości czasopisma – uwaga na czasopisma drapieżne zamieszczające je bez zgody badaczy.

4. Czas publikacji: Czasopisma różnią się pod względem szybkości procesu recenzji i redakcji tekstu. Długi czas może utrudnić dostęp społeczności naukowej do wyników badań i wpłynąć na ich aktualność.

5. Polityka Open Access: Czasopisma z pełnym dostępem mogą zaoferować szersze rozpowszechnienie wyników badań (mogą jednak – choć nie muszą – wiązać się z dodatkowymi opłatami za publikację).

6. Instrukcje dla autorów: Warto znać wymogi czasopisma dotyczące długości, formatu, stylu i struktury manuskryptu, aby uniknąć opóźnień i komplikacji w procesie zgłaszania. W szybkim dostosowaniu ich do oczekiwań redakcji może pomóc oprogramowanie SciFlow.

7. Odwzajemnianie cytowań: Czasopisma często preferują prace, które cytują ich wcześniejsze publikacje. Sprawdzenie, czy Twoja praca naturalnie korzysta z badań opublikowanych w danym czasopiśmie, może zwiększyć szanse na jej przyjęcie. Nie zalecamy jednak sztucznego dodawania cytowań, co jest szkodliwą praktyką naukową.

Konferencje

Listy czasopism i wydawnictw

Open access – podstawowe informacje

Open Access, będący kluczowym elementem ruchu otwartej nauki, gwarantuje wolny, nieodpłatny i nieograniczony dostęp do publikacji naukowych za pośrednictwem internetu. Założeniem Open Access jest umożliwienie każdemu korzystającemu z internetu przeglądania, kopiowania, drukowania, dystrybucji, indeksacji, cytowania i przeszukiwania otwartych zasobów. Oznacza to, że każda osoba ma dostęp do pełnych tekstów, które zostały opublikowane w ramach tego modelu, bez żadnych barier finansowych, prawnych czy technicznych, przy jednoczesnym poszanowaniu praw autorskich.

Publikowanie w Open Access realizowane jest za pomocą dwóch głównych dróg, zwanych złotą i zieloną, które umożliwiają autorom i instytucjom naukowym efektywne dzielenie się swoimi pracami i wynikami badań. Korzyści z publikowania w Open Access są znaczne dla wielu podmiotów: autorów, instytucji naukowych, fundatorów badań, a także społeczeństwa.

Autorzy zyskują na publikowaniu w Open Access dzięki możliwości dotarcia do szerszej publiczności, zwiększonej cytowalności ich prac, prostszemu wykrywaniu plagiatu oraz możliwości nawiązania współpracy z nowymi jednostkami i instytucjami. Dodatkowo, Open Access umożliwia długoterminowe przechowywanie treści w formacie cyfrowym.

W przypadku instytucji naukowych Open Access usprawnia procesy zarządzania wiedzą i oceny naukowej, a także służy promocji ich osiągnięć badawczych. Instytucje finansujące badania mogą z kolei oczekiwać wyższej rentowności z inwestycji w badania oraz dodatkowo promować prowadzone przez siebie projekty.

Społeczeństwo korzysta z publikacji w Open Access, mając dostęp do wyników badań finansowanych z publicznych funduszy, a także korzystając z nieodpłatnego dostępu do publikacji dla osób spoza kręgu naukowego, takich jak lekarze czy biznesmeni. Open Access, poprzez te wszystkie działania, odgrywa kluczową rolę w promowaniu nauki otwartej i dostępnej dla wszystkich.

Przydatne oprogramowanie

Mendeley – oprogramowanie służące do zarządzania literaturą naukową. Umożliwia gromadzenie, organizowanie i wyszukiwanie źródeł naukowych. Automatyczne generowanie cytowań i bibliografii przyspiesza proces pisania prac naukowych. Dodatkowo, Mendeley działa jako platforma społecznościowa dla naukowców, umożliwiając współpracę i dzielenie się badaniami.

Writefull – aplikacja wspomagająca pisanie prac naukowych w języku angielskim. Analizuje wprowadzany tekst, podpowiadając poprawki gramatyczne i stylistyczne, a także sugerując synonimy. Program korzysta z ogromnej bazy danych zaczerpniętej z publikacji naukowych, co pozwala na weryfikację poprawności zastosowanych fraz czy zwrotów.

SciFlow – narzędzie do zautomatyzowanego formatowania prac naukowych według wybranego stylu cytowań, co znacznie usprawnia proces tworzenia bibliografii oraz pisania pod kątem wymogów danego czasopisma. Dostępne w wersji dla studentów i dla badaczy.

Zotero – oprogramowanie do zarządzania literaturą naukową. Pozwala na zbieranie, organizowanie oraz wyszukiwanie różnorodnych źródeł, co sprawia, że proces tworzenia pracy naukowej staje się łatwiejszy i szybszy. Funkcja automatycznego tworzenia cytowań i bibliografii eliminuje konieczność ręcznego dodawania tych elementów do dokumentu.