Prawa osób niepełnosprawnych gwarantowane są w Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r. Zapewnia ona prawo do niedyskryminacji, stanowiąc, że nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny (art. 32 pkt 2.). Art 68 Konstytucji nakłada też na władze publiczne obowiązek zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej osobom niepełnosprawnym. Jest w niej zapisany również obowiązek pomocy tym osobom w zabezpieczeniu egzystencji, przysposobieniu do pracy oraz komunikacji społecznej (art. 69).
Szczegółowemu uregulowaniu pomocy dla osób niepełnosprawnych w Polsce służy ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. 2018, Poz. 511) – w celu pomocy z interpretacją lub problemów ze zrozumieniem kwestii związanych z powyższymi przepisami zapraszamy do kontaktu.
Karta parkingowa
Kwestie związane z otrzymaniem karty parkingowej reguluje ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym.
Karta parkingowa to jedyny dokument uprawniający osoby z niepełnosprawnościami do parkowania na tzw. „kopertach”. Jest wydawany na konkretną osobę lub konkretną placówkę. Dzięki niej jesteśmy zwolnieni ze stosowania się do niektórych znaków drogowych. Możemy jej także używać na terenie Unii Europejskiej.
Co do zasady karta parkingowa nie zwalnia z opłat za parkowanie, ale często na podstawie wewnętrznych regulacji prawnych poszczególne samorządy decydują się na zwolnienie posiadaczy kart z opłat w strefie płatnego parkowania.
Uprawnienia do karty parkingowej przysługują:
- osobie niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, mającej znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się;
- osobom, które nie ukończyły 16 roku życia i mają znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się;W przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności karta parkingowa może zostać wydana osobie niepełnosprawnej jedynie w przypadku ustalenia przyczyny niepełnosprawności oznaczonej symbolem:
– 04-0 (choroby narządu wzroku),
– 05-R (upośledzenie narządu ruchu) lub 10-N (choroba neurologiczna).
– 07-S (choroby układu oddechowego i krążenia) – Tę przyczynę dodały przepisy ustawy covidowej z 31 marca 2020 r. - Więcej informacji o karcie parkingowej pod linkiem: https://niepelnosprawni.gov.pl/p,95,karta-parkingowa
Poczta
Udogodnienia związane z usługami pocztowymi regulują przepisy ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe.
Zgodnie z art. 62 operator świadczący powszechne usługi pocztowe zapewnia osobom niepełnosprawnym dostęp do świadczonych powszechnych usług pocztowych przez:
- organizację pracy placówek pocztowych umożliwiającą osobom poruszającym się za pomocą wózka inwalidzkiego korzystanie z usług świadczonych przez te placówki;
- tworzenie w placówkach pocztowych odpowiednio oznakowanych stanowisk obsługi osób niepełnosprawnych;
- umieszczanie nadawczych skrzynek pocztowych w sposób i w miejscu umożliwiającym korzystanie z nich osobie niepełnosprawnej poruszającej się za pomocą wózka inwalidzkiego, w szczególności nadawczych skrzynek pocztowych instalowanych w placówce pocztowej lub na nieruchomości użytkowanej przez tę placówkę;
- doręczanie osobom:
- z uszkodzeniem narządu ruchu powodującym konieczność korzystania z wózka inwalidzkiego,
- niewidomym lub ociemniałym – na ich wniosek i bez pobierania dodatkowych opłat, przesyłek listowych, przesyłek rejestrowanych, w tym przesyłek z zadeklarowaną wartością oraz kwot pieniężnych określonych w przekazach pocztowych, z pominięciem oddawczej skrzynki pocztowej oraz bez konieczności odbierania przesyłki w placówce pocztowej;
- przyjmowanie od osoby niepełnosprawnej w miejscu jej zamieszkania prawidłowo opłaconej przesyłki nie będącej przesyłką rejestrowaną.
Szczegółowe informacje, co w tym temacie wprowadziła Poczta Polska pod linkiem: https://www.poczta-polska.pl/uslugi-dla-niepelnosprawnych/
Telekomunikacja
Udogodnienia dla osób niepełnosprawnych w ramach usług telekomunikacyjnych reguluje ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne. Poniżej wymieniono część obowiązujących udogodnień:
Art. 79c stanowi, że dostawca publicznie dostępnych usług telefonicznych zapewnia w miarę możliwości technicznych użytkownikom końcowym będącym osobami niepełnosprawnymi dostęp do świadczonych przez siebie usług telefonicznych równoważny dostępowi do usług telefonicznych, z jakiego korzysta większość użytkowników końcowych.
Zgodnie z art. 89 przedsiębiorca świadczący usługi telekomunikacyjne jest obowiązany zapewnić osobom niepełnosprawnym dostęp do świadczonej przez siebie usługi powszechnej przez oferowanie:
- urządzeń końcowych przystosowanych do używania przez osoby niepełnosprawne, jeżeli używanie takiego urządzenia jest niezbędne do zapewnienia im dostępu do usługi powszechnej;
- udogodnień ułatwiających osobom niepełnosprawnym korzystanie z usługi powszechnej.
Ponadto na mocy ustawy organy właściwe w sprawach telekomunikacji prowadzą politykę regulacyjną, mając na celu w szczególności wspieranie konkurencji w zakresie dostarczania sieci telekomunikacyjnych, udogodnień towarzyszących lub świadczenia usług telekomunikacyjnych, w tym zapewnienie użytkownikom, także użytkownikom niepełnosprawnym, osiągania maksymalnych korzyści w zakresie cen oraz różnorodności i jakości usług.
Przedsiębiorcy świadczący usługi telekomunikacyjnie na żądanie osoby niepełnosprawnej mają obowiązek przygotować regulaminy i cennik swoich usług w formie dostosowanej do możliwości niepełnosprawnego klienta np. przy użyciu dużej czcionki lub w alfabecie Braille’a, a pocztą elektroniczną – w formacie tekstowym umożliwiającym powiększenie czcionki. W taki sam sposób są udostępniane dane zawarte na fakturze wraz z podstawowym wykazem wykonanych usług telekomunikacyjnych.
Radio i Telewizja
Kwestie zwolnień od opłaty abonamentu RTV regulują przepisy ustawy z dnia 21 kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych. Art 4 wspomnianej ustawy zawiera katalog grup osób, które są zwolnione z obowiązku opłaty abonamentu radiowo-telewizyjnego.
Szczegółowych wyjaśnień w tym zakresie udziela Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji
Ustawa o radiofonii i telewizji zakazuje dyskryminacji ze względu na niepełnosprawność w audycjach i innych przekazach.
Nadawcy programów telewizyjnych są obowiązani do zapewniania dostępności programów dla osób z niepełnosprawnościami wzroku oraz osób z niepełnosprawnościami słuchu przez wprowadzanie odpowiednich udogodnień tak, aby co najmniej 50% kwartalnego czasu nadawania programu, z wyłączeniem reklam i telesprzedaży, posiadało takie udogodnienia. Nadawcy są obowiązani do informowania odbiorców o terminie, czasie emisji i czasie trwania audycji zawierającej udogodnienia dla osób z niepełnosprawnościami oraz rodzaju tych udogodnień.
Według najnowszych przepisów od 1 listopada 2021 nadawcy programów telewizyjnych są zobowiązani do zapewnienia, aby informacje o charakterze nadzwyczajnym, w tym publiczne komunikaty i ogłoszenia w sytuacji klęski żywiołowej, były rozpowszechniane wraz z udogodnieniami dla osób z niepełnosprawnościami, chyba że ich rozpowszechnienie wraz z tymi udogodnieniami było niemożliwe.