Zotero – przypadki użycia [dodawanie elementu, utworzenie cytatu i bibliografii]

Zachęcamy do zapoznania się z kolejnym tekstem w ramach serii o testowaniu oprogramowania – tym razem o zastosowaniu przypadków użycia do sprawdzenia działania menedżera bibliografii Zotero, bez którego nie obejdą się (mamy nadzieję) żadne studia informatyczne. Komu jak komu, ale osobom z zacięciem technicznym wręcz nie wypada ręcznie przygotowywać w ramach prac dyplomowych aparatu krytycznego! W poniższej analizie upewnimy się, że program działa sprawnie i korzystanie z jego najważniejszych funkcji nie powinno skutkować awariami. Ponownie do lektury nie są wymagane studia. Informatyka ma skomplikowane obszary, ale w publikowanych tekstach prezentujemy tylko przystępne tematy.

*

„Niegodziwcy, którzy podają błędne opisy bibliograficzne – proszę mieć takich ludzi w pogardzie” – mawiał brutalnie, ale też żartobliwie jeden z wrocławskich naukowców. Jakkolwiek nie zamierzam usprawiedliwiać tutaj owego nikczemnego postępku (sam bowiem byłem niejednokrotnie ofiarą źródeł prowadzących donikąd), chyba rozumiem tych biednych nieboraków. Problem jest znaczny i sięgnął pewnie każdego zakątka ziemi – tak jak Joyce w „Pamiętniku artysty w wieku młodzieńczym” fantastycznie objął życie głównego bohatera, Stefana Dedalusa, kolejnymi kręgami geograficznymi, zamieszczając na jego uczniowskim zeszycie podpis

„Stephen Dedalus
Class of Elements
Clongowes Wood College
Sallins
County Kildare
Ireland
Europe
The World
The Universe”*,

tak i my moglibyśmy bez cienia wątpliwości rozszerzyć dotkliwość sprawy: to nie tylko Informatyka, Wrocław, Dolny Śląsk, czy Polska. Odczuł ją prawie każdy, kto próbował przygotować choćby pracę dyplomową. Niestety na naukę wraz z jej fascynującymi wynikami składa się szereg w dużej mierze dość żmudnych elementów, a  gdybyśmy mieli stworzyć ranking najnudniejszych czynności, tworzenie cytatów i bibliografii z pewnością zajęłoby całkiem wysokie miejsce. Łatwo przy tym o literówki (tudzież cyfrówki, jeśli przyjmiemy taki neologizm), które mogą przeoczyć nawet wprawne oczy recenzentów. Stworzenie programu do automatycznego zarządzania źródłami musiało być tylko kwestią czasu – w końcu powstało więc Zotero, aplikacja, która często pojawia się na zajęciach w rodzaju warsztatu pracy naukowca czy seminarium dyplomowego.

Działanie aplikacji jest w sieci opisane szeroko. Strona Zotero zawiera dokumentację przedstawiającą jej funkcjonowanie, a ponadto aktywne forum, na którym użytkownicy dzielą się znalezionymi usterkami, blog przekazujący informacje o wprowadzanych zmianach oraz dział supportu omawiający najczęstsze problemy. Opowiedzmy sobie jednak pokrótce o tym programie.

Zotero jest menadżerem bibliografii służącym do przechowywania i organizowania źródeł oraz wykorzystywania ich do pracy naukowej poprzez automatyczne tworzenie na ich bazie cytowań i bibliografii w dowolnym z przyjętych w nauce stylów. Aplikacja wykorzystuje dane wprowadzone ręcznie, zeskanowane oraz pobrane z sieci. Umożliwia także synchronizowanie ich na różnych urządzeniach. Głównym zadaniem programu jest zwiększenie efektywności prac badawczych poprzez zastąpienie uciążliwego procesu ręcznego tworzenia aparatu krytycznego jego automatycznym generowaniem. Pobocznym, ale również istotnym celem jest możliwość korzystania z zapisanych danych na kilku urządzeniach – w różnych miejscach pracy.

Dziś skupimy się na teście najpowszechniejszej ścieżki korzystania z Zotero – dodaniu elementu do biblioteki z utworzeniu na jego bazie cytatu oraz bibliografii – aby sprawdzić, czy wszystkie procesy zachodzą prawidłowo. Skorzystamy przy tym z techniki przypadków użycia, wyobrażając sobie kolejne najbardziej prawdopodobne kroki użytkownika, który chciałby pracować z aplikacją.

 

Zotero – dodanie elementu do biblioteki (przypadek użycia 001)

Przypadek użycia: PU001 Dodanie elementu do biblioteki

Aktorzy: użytkownik, system

Warunek wstępny: zainstalowanie aplikacji

Warunek końcowy: dodano do biblioteki nowy element

Minimalna gwarancja: liczba elementów w bibliotece nie zmieni się

Priorytet: wysoki

Ścieżka główna – ręczne dodanie elementu z menu:

1. Użytkownik uruchamia aplikację.
2. Aplikacja uruchamia się.
3. Użytkownik klika w menu na przycisk „plik” i wybiera nowy element.
4. System tworzy nowy element pozbawiony danych bibliograficznych.
5. Użytkownik uzupełnia ręcznie dane bibliograficzne.
6. System zapisuje dane bibliograficzne.

Ścieżka alternatywna – ręczne dodanie elementu z paska:

3.1.1. Użytkownik klika na pasek z przyciskiem w postaci plusa i wybiera nowy element.

3.1.2. System tworzy nowy element pozbawiony danych bibliograficznych.

3.1.3. Użytkownik uzupełnia ręczne dane bibliograficzne.

3.1.4. System zapisuje dane bibliograficzne.

Ścieżka alternatywna – dodanie elementu poprzez wtyczkę

3.2.1. Użytkownik otwiera wybraną przeglądarkę internetową.

3.2.2. Użytkownik pobiera przez wtyczkę dane bibliograficzne z wybranej witryny.

3.2.3. System zapisuje dane bibliograficzne.

Ścieżka wyjątku – nie można dodać elementu poprzez wtyczkę:

3.3.1. Użytkownik otwiera przeglądarkę internetową.

3.3.2. Użytkownik pobiera przez wtyczkę dane bibliograficzne z wybranej witryny.

3.3.3. System wyświetla komunikat „An error occured while saving this item. Try again, and if the issue persists see Getting Help for more information”.

Przetestowano zarówno ścieżkę główną, jak i alternatywne. W każdym z przypadków możliwe jest dodanie elementu do biblioteki. Defekty nie pojawiły się.

 

 

Zotero – utworzenie cytatu (przypadek użycia 002)

Przypadek użycia: PU002 Utworzenie cytatu

Aktorzy: użytkownik, system

Warunek wstępny: zainstalowanie aplikacji, dodanie elementu do biblioteki, posiadanie zainstalowanego edytora tekstu

Warunek końcowy: utworzono cytat

Minimalna gwarancja: stan biblioteki oraz edytora tekstu nie zmienią się

Priorytet: wysoki

Ścieżka główna:

1. Użytkownik uruchamia aplikację.
2. Aplikacja uruchamia się.
3. Użytkownik uruchamia edytor tekstu.
4. Użytkownik klika w edytorze tekstu na menu „Zotero” i przycisk „Add/edit citation”.
5. System wyświetla okno służące do dodawania cytatów.
6. Użytkownik wybiera z okna dany element.
7. System tworzy na podstawie wybranego elementu i stylu cytat.

Ścieżka alternatywna – pierwsze użycie cytowania w edytorze tekstu

4.1 Użytkownik klika w edytorze tekstu na menu „Zotero” i przycisk „Add/edit citation”.

4.2 System daje możliwość wyboru stylu cytowania.

4.3 Użytkownik wybiera styl cytowania.

4.4 System wyświetla okno służące do dodawania cytatów.

4.4 Użytkownik wybiera z okna dany element.

4.5 System tworzy na podstawie wybranego elementu i stylu cytat.

Przetestowano obie ścieżki, główną i alternatywną. Utworzono cytat z powodzeniem z wyborem nowego stylu, jak i ze stylem domyślnym. Nie zaobserwowano defektów. 

 

Zotero – utworzenie bibliografii (przypadek użycia 003)

Przypadek użycia: PU003 Utworzenie bibliografii

Aktorzy: użytkownik, system

Warunek wstępny: zainstalowanie aplikacji, dodanie elementu do biblioteki i zacytowanie go.

Warunek końcowy: utworzono bibliografię

Minimalna gwarancja: stan biblioteki, edytora tekstu i cytowań nie zmienią się.

Priorytet: wysoki

Ścieżka główna:

1. Użytkownik uruchamia aplikację.
2. Aplikacja uruchamia się.
3. Użytkownik uruchamia edytor tekstu.
4. Użytkownik klika w edytorze tekstu na menu „Zotero” i przycisk „Add/edit bibliography”.
5. System dodaje bibliografię.

Ścieżka alternatywna – pierwsze użycie bibliografii w edytorze tekstu

4.1 Użytkownik klika w edytorze tekstu na menu „Zotero” i przycisk „Add/edit bibliography”.

4.2 System daje możliwość wyboru stylu bibliografii.

4.3 Użytkownik wybiera styl bibliografii.

4.4 System dodaje bibliografię w wybranym stylu.

Wykonano test ścieżki głównej i alternatywnej. Dodano bibliografię, wybierając nowy styl i używając domyślnego. Nie odnotowano defektów.

 

Po wykonaniu testów na podstawie braku zaobserwowanych defektów można nabrać przekonania co do wysokiej jakości sprawdzonych funkcji, które podczas typowych zastosowań nie ujawniają usterek. To dobra wiadomość dla wszystkich osób chcących ułatwić sobie życie podczas pisania pracy naukowej – Zotero z pewnością w tym pomoże. Więcej szczegółów na kierunkach Bioinformatyka, Automatyka i Robotyka oraz Informatyka. Studia z takim oprogramowaniem i odrobiną wysiłku ukończą się prawie same. 🙂

*J. Joyce, A Portrait of the Artist as a Young Man, Ware (Hertfordshire) 1992, s. 9-10.

 

JZ